GAJ JULIJE CEZAR, JEDNA OD NAJVAŽNIJIH LIČNOSTI RIMSKE ISTORIJE

Gaj Julije Cezar je najpoznatija figura Antičkog Rima, a o njegovom značaju nam govori i činjenica da je titula car dobila naziv po njemu. Takođe, jul, mesec u kom se rodio dobio je ime u njegovu čast.

Carski rez

Gaj Julije Cezar došao je na ovaj svet 13. jula 100. godine pre nove ere, ali suprotno uvreženom mišljenju, nije došao na svet carskim rezom. Iako je ovaj zahvat postojao u to vreme, obično je izvođen ako je trudnica na samrti ili je umrla, a Cezarova majka Aurelija živela je do 54. godine pre nove ere, skoro pola veka nakon što je rodila Cezara. Prema nekim izvorima, poreklo imena Cezar potiče od nekog Cezarovog pretka koji je isečen (lat. caesus) iz majčine utrobe, dok drugi tvrde da je osnivač ove dinastije imao dugačku, bujnu kosu (lat. caesaries).

Kidnapovali su ga pirati

Kada je imao 25 godina, Cezar se uputio na Rodos, tadašnji centar obrazovanja, kako bi učio kod poznatog grčkog retoričara Apolonija, čiji je jedan od studenata bio i Ciceron. Međutim, na putu ka Rodosu, njegov brod su oteli pirati u blizini jugozapadne obale Male Azije. Kad su otmičari tražili otkup, Cezar je smatrao da je suma uvredljivo niska i tražio im da zahtevaju više, a nakon isplate je oslobođen. Ubrzo je rešio da se osveti i okupio ljude i brodove koji su mu pomogli da uhvati kidnapere koje je potom pogubio.

Komplikovan ljubavni život

Cezar se svojom prvom ženom Kornelijom oženio 84. godine pre nove ere, dok je još bio tinejdžer. Narednih godina general Lucije Kornelije Sula postaje diktator Rimske republike i naređuje pogubljenje svih onih za koje je smatrao da su neprijatelji države. Cezarov tast Lucije Kornelije Cina bio je Sulin rival pa je tako od Cezara zatraženo da se razvede od Cinine ćerke što je ovaj odbio. Znajući da ga takvo inaćenje može koštati života, Cezar napušta Rim i postaje begunac. Tokom izgnanstva je oboleo od malarije, a kasnije su ga pronašli Sulini ljudi koji su mu tražili da im da skoro sav svoj novac kako bi ga pustili. Na kraju su Cezarovi uticajni prijatelji i rođaci ubedili Sulu da mu dopusti da se vrati u Rim gde se ponovo sreo sa Kornelijom. Par je nastavio da živi zajedno, a 76. godine pre nove ere dobijaju ćerku Juliju Cezaris.

Kornelija umire 69. godine p.n.e., a Cezar se dve godine kasnije ženi Sulinom unukom Pompejom. Godine 62. pre Hrista, kada je Cezar služio kao prvosveštenik državne vlade, Pompeja je učestvovala na godišnjem skupu rimskih žena pod imenom Festival Bona Dea (dobra boginja) koji je održan u Cezarovoj vili. Iako je skup bio strogo ženski, jedan mladi plemić se maskirao u ženu i došao na zabavu. Nakon što je otkriven nastao je skandal, a postoje priče da je bio tajno zaljubljen u Pompeju i želeo da je zavede. Nije poznato da li je Pompeja dobrovljno učestvovala u ovom incidentu, ali je Cezar ipak odlučio da se razvede od nje tvrdeći da njegova žena mora biti iznad sumnje.

Svojom trećom ženom, Karpulnijom, Cezar se oženio 59. godine pre Hrista i s njom ostao u braku sve do smrti. Ovaj poznati ženskaroš imao je brojne ljubavnice među kojima je bila i egipatska kraljica Kleopatra VII, kao i žena imena Servilija čiji je sin Marko Junije Brut učestvovao u Cezarovom ubistvu 44. godine pre nove ere.

“Cezareva smrt” – Vinćenco Kamućini (1804)

Imao je sina sa Kleopatrom

Kleopatra i Cezar su se prvi put sreli 48. godine p.n.e. kad je on došao u Egipat kako bi ušao u trag svom rivalu, rimskom generalu Pompeju. Kleopatra je tada bila u ratu sa svojim mlađim bratom i savladarom Ptolomejom XIII (po egipatskom običaju, njih dvoje su formalno vladali kao muž i žena), a Cezar koji se izjasnio kao izvršilac testamenta njihovog pokojnog oca, naredio im je da dođu kako bi prekinuli zavadu. Ptolomej je zatim naredio svojoj vojsci da spreči Kleopatru da stigne do palate gde je Cezar boravio, ali ona se prokrijumčarila u vreći za veš i na taj način uspela da se domogne palate. Veruje se da su Kleopatra i Cezar tada otpočeli ljubavnu vezu, a ona je godinu dana kasnije donela na svet sina Ptolomeja Cezara za kog se smatra da je bio Cezarov sin. Egipćani su ga smatrali za Cezariona, što znači mali Cezar.

Ubrzo nakon Cezarovog ubistva 44. godine p.n.e., ubijen je i Kleopatrin brat i savladar Ptolomej XIV. (prethodni savladar s kojim je bila u ratu, Ptolomej XIII, umro je oko 47. godine p.n.e.) Iako nikad nije dokazano, sumnja se da je Kleopatra otrovala Ptolomeja XIV kako bi za svog savladara postavila Cezariona, što je učinila iste te godine, čime je postao poznat kao Ptolomej XV.

Nije poznato da je Cezar imao još dece osim sina Cezariona i ćerke Julije koja je umrla na porođaju 54. godine pre nove ere.

Julijanski kalendar

Pre nego što je Cezar došao na vlast, Rimljani su koristili sistem kalendara na osnovu lunarnog ciklusa koji je diktirao da godina ima 355 dana. Ovaj sistem bio je kraći za 10 dana i 6 sati od solarne godine, količine vremena koja je Zemlji potrebna da upotpuni revoluciju oko Sunca. Iako su rimski zvaničnici imali obavezu da svake godine dodaju dane lunarnom kalendaru kako bi bio usklađen sa godišnjim dobima, ovo se nije uvek dešavalo i kalendar je bio zbunjujući, nije se podudarao sa godišnjim dobima i davao je odrešene ruke političarima da proširuju svoje mandate. Nakon konsultacija sa astronomom Sosigenom, Cezar sprovodi novi sistem, Julijanski kalendar, koji je stupio na snagu 45. godine p.n.e. i bio je sastavljen od 365 dana u godini. Ovaj kalendar je trebalo da bude sinhronizovan sa solarnim ciklusom, međutim kako solarna godina traje 365 dana i 6 sati, Cezar je dodao još jedan dan svake četvrte godine da nadoknadi tu razliku.

Julijanski kalendar ostao je standard sve do kasnog 16. veka kad je predstavljena njegova nova verzija sa manjim izmenama – Gregorijanski kalendar, koji je danas u zvaničnoj upotrebi. Srbija je prešla na Gregorijanski kalendar 1918. godine, ali Srpska pravoslavna crkva, kao i većina drugih pravoslavnih crkava, još uvek koriste Julijanski kalendar.